شخص مسئول انبار یا انباردار، وظیفه سازماندهی دارایی‌های یک شرکت و نظارت بر جریان ورودی و خروجی کالاها را بر عهده دارد. این توصیف جهانی از انباردار در حوزه‌های تجارت و مدیریت استفاده می‌شود.
یک واحد انبارداری ممکن است از یک اتاق کوچک درون محدوده کسب‌وکار آغاز شود و به صورت تدریجی تا سوله‌های اجاره‌ای با مساحت‌های چند هزار متر مربع گسترش یابد. این واقعیت باعث ایجاد تنوع در فرصت‌های شغلی در زمینه انبار می‌شود که شامل موقعیت‌های مختلفی نظیر مدیر انبار، مدیر تدارکات، مسئول کنترل کیفیت انبار، تحلیل‌گر تدارک، اپراتور دستگاه، اپراتور لیفتراک، و کارشناس انبار و کمک انبار می‌شود.
ما دراین مقاله به شما کمک خواهیم کرد تا به طور جامع به تفصیل به شرح وظایف، مهارت‌ها و حقوق قانونی مسئول انبار بپردازیم. همراه ما باشید تا این اطلاعات را به شما ارائه دهیم.
انبارداری چیست؟
انبارداری به عنوان یک جزء اساسی از زنجیره تامین و تولید در هر سازمان و کسب‌وکار، به مکانی اشاره دارد که مواد اولیه، کالاهای تولیدی، یا محصولات خریداری شده به صورت سازمان‌یافته، منظم و بهینه نگهداری می‌شوند. انباردار، فردی است که این فرآیند را با عملکرد بهینه به صورت عملی اجرا می‌کند. انواع مختلف انبارها در سطح تخصصی به شکل‌های زیر قابل تفکیک هستند:
- انبار دولتی
- انبار گمرکی
- انبار پخش
- انبارهای نوظهور
- انبارهای دما ثابت
- انبارهای هوا ثابت
- انبارهای لجستیک معکوس
- انبارهای مکانیزه و اتوماتیک
- انبار کالاهای معمولی
- انبار مواد غذایی
- انبار کالاهای فاسدشدنی
- انبار مواد شیمیایی
- انبار مواد فله‌ای
- انبار مواد قابل اشتعال یا انفجار
- و…
این تقسیم‌بندی نشان‌دهنده گستردگی و تنوع وظایف انبارداری در مختلف صنایع و حوزه‌هاست.
انباردار کیست؟
انباردار، چه به صورت حقوقی یا حقیقی، فردی است که بسته به نوع صنعت و حجم کاری سازمان مرتبط، می‌تواند از یک فرد تا یک تیم گسترده را به خود اختصاص دهد. مسئول انبار در هر بخش از چارت سازمانی انبارداری، باید مهارت‌های لازم را فرا گیرد و از آخرین تکنولوژی‌ها و امکاناتی که این حوزه نیازمند آن است، بهره‌مند باشد.
انباردار به عنوان حلقه اولین از چرخه فروشگاه تلقی می‌شود و این شغل تأثیرگذاری قابل توجه بر سایر واحدهای فروش، ارتباط با مشتریان، ارتباط با فروشندگان، نمایندگان و تامین‌کنندگان دارد.
چارت سازمانی انبارداری
معتمد به نوع صنعت و اندازه کسب‌وکار، واحد انبار به دلیل نیازهای مختلف، شماری از موقعیت‌های شغلی متفاوت را در خود جای داده است. ساختار سازمانی این بخش نیز در سطوح گوناگون به طور کامل به نیازمندی‌های ویژه هر سازمان وابسته است. در این زمینه، به برخی از موقعیت‌های شغلی انبارداری، که از متداول‌ترین‌ها هستند، اشاره کرده‌ایم.
مدیر انبار (Warehouse Manager) مسئول انبار یا سرپرست انبار، تخصص خود را در زمینه کنترل و نظارت بر جریان ورود و خروج کالا، محافظت و نگهداری کالا، کنترل موجودی و انبارگردانی دارد. آموزش‌های مرتبط با ایزو 9001، اصول انبارداری و نظام آراستگی 5G از جمله مواردی هستند که یک مدیر انبار باید پشت سر بگذارد.
مدیر لجستیک (Logistics Management) مدیر لجستیک در ارتباط مستقیم با انباردار است و در فرآیند برنامه‌ریزی، اجرا، و نظارت بر خدمات حمل و محافظت از کالا از انبار تا محل مصرف شرکت دارد. این مدیر همچنین مسئولیت‌هایی در زمینه مدیریت انبارداری، زنجیره تامین، حمل و نقل، و خدمات مشتریان را بر عهده دارد.
مسئول کنترل کیفیت انبار (Warehouse Quality Control) این مسئول با طراحی شیوه‌های مدیریتی کارآمد در کنترل کیفیت انبار مشغول به کار است. افزایش کیفیت طبقه‌بندی محصولات در انبار و تحویل آن‌ها از وظایف این مسئول است. این نقش بخشی از انبارداری است که تأثیر مستقیمی بر بهبود تجربه مشتریان دارد.
تحلیل‌گر تدارکات – Procurement Analyst: مدیر لجستیک در این موقعیت شغلی، پیشنهادهای مرتبط با حمل‌ونقل را مدیریت کرده و تحلیل‌گر لجستیک با بررسی نیازمندی‌های زنجیره تامین، بهینه‌ترین برنامه حمل‌ونقل را انتخاب می‌کند. وی در واقع یکی از افراد چارت سازمانی انبارداری است که برنامه‌های حمل‌ونقل را با توجه به نوع صنعت به صورت کاملاً بهینه طراحی و اجرا می‌کند.
اپراتور دستگاه – Equipment Operator: در این نقش شغلی، فرد مشغول به کار به عنوان اپراتور دستگاه‌های ماشینی در انبار است. این فرد باید دانش فنی مربوط به استفاده از ماشین‌آلات و ابزارهای صنعتی را به‌خوبی بشناسد و بتواند با بهینه‌ترین شیوه از ظرفیت ماشین‌آلات استفاده کند.
اپراتور لیفتراک – Forklift Operator: انباردار باید توانایی کار با انواع لیفتراک کارگاهی را داشته باشد. جابه‌جایی پالت‌های کالا و حمل‌ونقل محصولات با لیفتراک از جمله مهارت‌های اپراتور لیفتراک است. این فرد مسئولیت تشخیص و اطمینان از جایگاه و زمان مناسب برای قرارگیری محصولات را دارد.
کارشناس انبار: در بسیاری از موارد، یک کارشناس انبار مسئولیت‌های مختلف از جمله مدیریت حمل‌ونقل، دریافت محصولات و سفارش‌ها، تطابق با لیست اولیه، بررسی تراکنش‌های مالی و اطمینان از تطابق اسناد سفارش و تحویل را بر عهده دارد. مهارت‌های دقت و سابقه کار مرتبط، لازمه برای قرار گرفتن در این وظیفه انبارداری است.
کارگر انبار: افرادی که به عنوان کارگر انبار فعالیت می‌کنند، به‌طور عموم سابقه کمتری دارند و وظیفه‌های فیزیکی و یدی را انجام می‌دهند. در کارهای بارگیری، جابه‌جایی و تخلیه محصولات از انبار دخیل می‌شوند و از این افراد انتظار می‌رود تا دارای آمادگی بدنی مناسب، چابکی و سرعت باشند.
کمک انباردار کیست؟
کمک انبار به عنوان یک فرصت شغلی، بیش از اینکه یک مجرد موقعیت شغلی باشد، یک فرصت برای کارآموزی در زمینه انبارداری و کسب تجربه برای افراد علاقمند به این حوزه است. این نقش شغلی به صورت خاص وظایف مشخصی ندارد، اما در اطراف انبار به عنوان یک همکار انباردار، در اجرای وظایف مختلفی مانند ارزیابی و انبارگردانی، چیدمان محصولات در انبار، انجام امور اداری، کنترل کالاهای دریافتی و هماهنگی با افراد حاضر در انبار، مشارکت خواهد داشت.
انباردار چه مهارت هایی باید داشته باشد؟
چندین مهارت اساسی وجود دارد که اگر انباردار این مهارت‌ها را بهبود بخشد، عملکرد او به شدت بهتر خواهد بود. اگر شما قصد استخدام یک انباردار ماهر را دارید، می‌توانید از این مهارت‌ها به عنوان سنجه‌های ارزیابی استفاده کنید:
دانش فنی: انباردار باید دانش و فهم کاملی در زمینه مدیریت انبار و فرآیندهای مرتبط داشته باشد. او باید با سیستم‌های مدیریت انبار، تجهیزات حمل و نقل، ماشین‌آلات انبارداری و انواع مواد و محصولات آشنا باشد.
مهارت‌های سازماندهی: انباردار باید توانایی سازماندهی و مدیریت بهینه فضای انبار را داشته باشد. او باید توانایی داشته باشد کالاها را به صورت منظم و بهینه در انبار مرتب کند و از دسترسی آسان به آن‌ها اطمینان حاصل کند.
دقت: انباردار باید دقت بسیار بالایی در انجام کارهای خود داشته باشد. اشتباهات در ثبت و نگهداری موجودی کالاها می‌تواند تبعات جدی داشته باشد، بنابراین او باید توانایی بررسی دقیق و کنترل صحیح موجودی را داشته باشد.
مهارت‌های ارتباطی: انباردار باید توانایی خوبی در برقراری ارتباط با همکاران، مدیران و دیگر افراد داشته باشد. او باید بتواند درخواست‌ها و سفارشات را درک کند و به طور کارآمد با دیگران همکاری نماید.
قدرت بدنی: انباردار باید توانایی بالایی در جابجایی و حمل و نقل کالاها داشته باشد، که شامل بلند کردن و حمل بارهای سنگین، استفاده از ماشین‌آلات انبارداری و پیمودن مسافت‌های طولانی در انبار می‌شود.
تسلط بر فناوری: با توجه به پیشرفت فناوری، انباردار باید توانایی استفاده از سیستم‌های مدیریت انبار، بارکدخوان‌ها، نرم‌افزارهای انبارداری و دیگر تکنولوژی‌های مرتبط را داشته باشد.
مهارت‌های حل مسئله: در مواقع بروز مشکلات یا مسائل در انبار، انباردار باید توانایی حل مسئله را داشته باشد و بتواند به سرعت و به کارآمدی راه‌حل‌های مناسب را پیدا کند و با مواقعیت‌های بحرانی مواجه کند.
وظایف انباردار چیست؟
انبارداری به معنای بیشتر از حضور فرد در انبار و مراقبت از پروسه طبقه‌بندی و ذخیره محصولات است. این حرفه نیازمند ایجاد یک زنجیره اتصال قدرتمند بین حلقه‌های تولید و توزیع است. انبارداران ماهر توانمندی‌هایی از قبیل تجزیه و تحلیل، ارزیابی آسیب‌پذیری، و پیش‌بینی رویه‌های مدیریت بحران را دارند.
لیست وظایف انبارداران در شرکت به شرح زیر است:
دریافت کالا از تامین‌کننده یا تامین‌کنندگان: انباردار مسئول دریافت محموله‌های کالا از تامین‌کنندگان مختلف است.
چیدمان کالا در انبار: مرتبط با طبقه‌بندی و مرتب‌سازی کالاها در انبار بر اساس استانداردهای مشخص.
تجهیز انبار مطابق با استانداردهای ایمنی، بهداشتی، کیفی و عملیاتی: ایجاد و تضمین امکانات ایمنی و بهداشتی در انبار.
هماهنگی چرخه از دریافت محموله تا تحویل: تنظیم و هماهنگی چرخه حیات کالا از لحظه دریافت تا تحویل به مقصد.
چیدمان اصولی محصولات: انجام چیدمان به شکل بهینه و مطابق با اصول مدیریت انبار.
همسو کردن فعالیت‌های واحد: هماهنگ‌سازی و همسو کردن انواع فعالیت‌های واحد انبار با بخش‌های دیگر.
تدوین اهداف و استراتژی واحد انبار: برنامه‌ریزی و تدوین اهداف و استراتژی‌های انبار.
شناسایی صحیح و به‌موقع ریسک‌ها و فرصت‌های سازمان: تشخیص و شناسایی صحیح ریسک‌ها و فرصت‌های مرتبط با حوزه انبار.
درخواست اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه: تدوین و اجرای اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه برای حذف ناهماهنگی‌ها.
نظارت بر محل قرنطینه کالاها در انبار: نظارت و مدیریت اماکن قرنطینه محصولات در انبار.
اعلام برگشت از خرید به واحد خرید: ارتباط و اعلام برگشت محصولات به واحد خرید.
تایید سند رسید ورود کالا و ارسال نسخه به امور مالی و خرید: تایید سند رسید ورود کالا و اطلاع‌رسانی به واحدهای مالی و خرید.
محافظت از اقلام موجودی انبار از نظر چیدمان، نظافت و رعایت ایمنی: اجرای چیدمان مناسب، نظافت دقیق و ایجاد شرایط امنیتی برای اقلام موجود در انبار.
کنترل و نظارت بر کدینگ کالاها در انبار: بررسی و کنترل کدینگ صحیح کالاها و محصولات.
کنترل و نظارت بر شناسایی کالاها در انبار: بررسی و اطمینان از صحیح بودن شناسایی محصولات در انبار.
ممیزی و نظارت بر شرایط نگهداری و محافظت از کالاها: انجام ممیزی‌ها و نظارت بر شرایط نگهداری و حفاظت از کالاها.
کنترل فیزیکی مستمر موجودی انبار و مطابقت با کاردکس مربوطه و سیستم نرم‌افزار انبار: نظارت دائمی بر موجودی انبار و اطمینان از تطابق آن با سوابق کاردکس و سیستم نرم‌افزاری.
تحویل کالای امانی به درخواست‌کننده و نظارت بر ورود و خروج آن از انبار: مسئول تحویل کالا به درخواست‌کنندگان و نظارت بر فرآیند ورود و خروج آن از انبار.
نظارت بر انبارهای دوره‌ای: انجام نظارت دوره‌ای بر وضعیت انبار و مقایسه آن با اطلاعات سیستم.
نظارت بر واحدهای تفکیک شده انبار: نظارت و مدیریت واحدهای تفکیک شده و مخصوصی از انبار.
ارائه گزارش از موجودی انبار: تدوین و ارائه گزارش‌های دقیق از میزان موجودی در انبار به مدیریت.
این وظایف نشان‌دهنده نقش گسترده و حیاتی انباردار در مدیریت هرچه بهتر واحد انبار در یک سازمان است.
