همه ما در زندگی به نحوی با مالیات سروکار داریم؛ چه یک فرد عادی باشیم و چه صاحب یک کسب و کار بزرگ. دریافت مالیات توسط دولت به روش‌های مختلفی انجام می‌شود؛ از برخی افراد به صورت مستقیم و از برخی دیگر به صورت غیرمستقیم. اما در هنگام پرداخت مالیات ممکن است با اصطلاحاتی روبه‌رو شوید که هیچ اطلاعی از معنا و مفهوم آن‌ها ندارید. در این نوشته قصد داریم شما را با یکی از این اصطلاحات یعنی اعتبار مالیاتی ارزش افزوده آشنا کنیم.
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
قبل از پرداختن به موضوع اصلی یعنی اعتبار مالیاتی ارزش افزوده، برای درک بهتر مساله، ابتدا به بررسی مفهوم ارزش افزوده می‌پردازیم. یکی از مالیات‌هایی که به صورت غیرمستقیم از از افراد دریافت می‌شود، مالیات بر ارزش افزوده است. این مالیات بر روی تفاوت بین ارزش کالا در زمان تولید و ارزش آن هنگام عرضه لحاظ شده و مصرف کننده کالا باید آن را پرداخت کند. در واقع می‌توان گفت این مالیات به نحوی بخشی از زندگی روزمره ما شده و در هر کالایی که می‌خریم، مالیات بر ارزش افزوده در آن لحاظ می‌شود. اگر بر روی کالاهایی که هر روز از مغازه می‌خرید توجه کرده باشید، قطعا با عبارت قیمت با احتساب مالیات بر ارزش افزوده مواجه شده‌اید. در حال حاضر مقدار مالیات بر ارزش افزوده برای هر کالا 9 درصد است.
به‌عنوان مثال اگر شرکتی یک صندلی را با قیمت 500 هزار تومان تولید و در بازار 1 میلیون و 500 هزار تومان به فروش برسد، به اختلاف قیمت این دو یعنی همان 1 میلیون تومان، مالیات بر ارزش افزوده تعلق می‌گیرد. البته این مالیات در دوره‌های مختلفی دریافت می‌شود ولی در نهایت مصرف‌کننده آن را پرداخت خواهد کرد. همچنین در صورتی که عرضه کنند گواهی ارزش افزوده دریافت کرده باشد، مالیات را می‌تواند بر روی فاکتور فروش از مشتری دریافت کند. در حقیقت، فروشنده نقش یک واسط را داشته و بعد از دریافت مالیات از مشتری، آن را به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌کند.
اعتبار مالیاتی ارزش افزوده چیست؟
اعتبار مالیاتی ارزش افزوده امتیازی است که به دولت برای تشویق در حوزه‌های خاص به شرکت‌ها می‌دهد. به موجب این امتیاز، عوارض و مالیات‌های پرداخت شده توسط مودی برای فعالیت‌های اقتصادی خود، به‌عنوان امتیاز و اعتبار ذخیره می‌شود. بدین ترتیب هنگام پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، با توجه به امتیاز، از میزان آن کاسته خواهد شد.
در واقع هدف از انجام اینکار، تشویق افراد برای پرداخت به موقع مالیات‌ها است. البته استفاده از اعتبار مالیاتی شرایطی دارد که تنها در صورت احراز آن‌ها، امتیاز مودی قابل استفاده خواهد بود. همچنین در صورتی که جمع اعتبار مالیاتی مودی بیشتر از مالیات بر ارزش افزوده او باشد، سازمان مبلغ مازاد را به دوره‌های بعد انتقال می‌دهد. البته اگر مودی مبلغ مازاد را درخواست کند، سازمان باید ظرف مدت 1 ماه آن را استرداد دهد. در غیر اینصورت باید به مودی خسارت پرداخت کند.
شرایط پذیرش اعتبار مالیاتی ارزش افزوده
برای اینکه مودیان بتوانند از اعتبار مالیاتی استفاده کنند، نیازمند داشتن یک سری شرایط هستند. از آنجایی که بدون احراز این شرایط امکان استفاده از اعتبار مالیاتی وجود ندارد، در ادامه قصد داریم این موضوع را به طور کامل بررسی کنیم.
1. ثبت نام در سامانه مالیات بر ارزش افزوده
اولین شرط برای دریافت اعتبار مالیاتی ارزش افزوده، ثبت نام در سامانه مالیات بر ارزش افزوده است. بعد از آن باید خرید کالا و خدمات را از اشخاص و شرکت‌هایی انجام دهید که در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند. در صورتی که کالا و خدمات را از این شرکت‌ها خریداری نکنید، حتی در صورت پرداخت به موقع مالیات و عوارض، هیچ امتیازی برای شما ثبت نخواهد شد.
2. صورتحساب خرید، مورد تایید اداره امور مالیاتی باشد
شرط بعدی برای دریافت اعتبار مالیاتی، صدور فاکتور توسط فروشنده بابت خرید کالا و خدمات است. این فاکتور باید با توجه به شرایط و ضوابط اداره امور مالیات تنظیم شود. در فاکتور استاندارد باید اطلاعات کامل خریدار و فروشنده، شماره سریال، تاریخ، نام کامل شرکت و… ذکر شده باشد. (در عنوان شماره 4 به طور کامل این اطلاعات را آورده‌ایم) اما اگر فاکتور فاقد این موارد باشد، مورد تایید سازمان مالیات نخواهد بود.
3. فاکتور رسمی خرید متعلق به مودی مالیاتی باشد
نکته بعدی که باید رعایت کنید این است که فاکتور خرید باید به نام مودی باشد. در غیر اینصورت شامل دریافت اعتبار مالیاتی ارزش افزوده نخواهد بود. بنابراین حتما در هنگام دریافت فاکتور از فروشنده، دقت کنید که فاکتور به نام خودتان صادر شود.
4. مشخصات خریدار و فروشنده و قیمت کالا یا خدمت دقیقا ثبت شده باشد
اطلاعاتی که در فاکتور یا همان صورتحساب باید ذکر شود، عبارتند از:
- نام کامل خریدار
- نام کامل فروشنده
- شماره سریال
- تاریخ
- نام کامل شرکت
- شناسه ملی خریدار و فروشنده
- شماره اقتصادی
- آدرس و کد پستی
- شماره ثبت
در صورتی که هر یک از این اطلاعات بر روی فاکتور ثبت نشده باشد، امکان دریافت اعتبار مالیاتی ارزش افزوده وجود نخواهد داشت.
5. کالا و خدمات خریداری شده نباید معاف از ارزش افزوده باشند
با اینکه مالیات بر ارزش افزوده بر روی همه کالاها دریافت می‌شود اما برخی از آن‌ها به خاطر دلایلی معاف از مالیات هستند. بنابراین اگر در صورتحساب پرداخت مالیات و عوارض، کالا و خدماتی وجود داشته باشد که معاف از مالیات هستند، جزئی از اعتبار مالیاتی ارزش افزوده محسوب نخواهند شد. زیرا مودی در حقیقت هیچ مالیاتی برای آن‌ها پرداخت نکرده تا شامل امتیاز شود.
6. مبلغ ارزش افزوده کالاها برای هر کالا یا خدمت، در همان ردیف محاسبه و ثبت شود
مبلغی که به‌عنوان مالیات بر ارزش افزوده در فاکتورهای مورد تایید اداره امور مالیاتی آورده می‌شود، باید برای هر کالا به صورت جداگانه حساب شده و در همان ردیف ثبت شود. در غیر اینصورت، مالیات پرداخت شده به‌عنوان اعتبار مالیاتی لحاظ نخواهد شد.
7. ثبت حسابداری جداگانه مالیات ارزش افزوده در سرفصل حسابداری
آخرین شرطی که برای دریافت این امتیاز وجود دارد، این است که مالیات بر ارزش افزوده باید به صورت جداگانه در حسابداری ثبت شود. زیرا با این روش به راحتی می‌توان از آن گزارش تهیه کرد. اما اگر اینکار انجام نشود، یعنی مودی مالیات بر ارزش افزوده را به‌عنوان اعتبار مالیاتی محاسبه نکرده و کارشناس مالیاتی نیز آن را در نظر نمی‌گیرد.
سوالات متداول
1. اعتبار مالیاتی ارزش افزوده چیست؟
اعتبار مالیاتی امتیازی است که به مودیان داده می‌شود که به موجب آن، عوارض و مالیات پرداخت شده توسط مودی به عنوان اعتبار ذخیره شده و از مالیات بر ارزش افزوده کسر می‌گردد.
2. شرایط اعتبار مالیاتی ارزش افزوده چیست؟
ثبت نام در سامانه مالیات بر ارزش افزوده و ارائه فاکتور رسمی از جمله شرایط دریافت اعتبار مالیاتی هستند که در متن جزئیات آن را به طور کامل آورده‌ایم.
3. بخشنامه قبول اعتبار مالیاتی ارزش افزوده چیست؟
سازمان امور مالیاتی برای رفع ابهامات موجود در رابطه با اعتبار مالیاتی، بخشنامه‌ای را به شماره 260/95/43 صادر کرده و در آن به طور کامل شرایط پذیرش اعتبار مالیاتی مودیان را آورده است. جزئیات مهم و اساسی این بخشنامه را در عنوان «شرایط پذیرش اعتبار مالیاتی» به طور کامل ذکر کرده‌ایم.
