ارسال انواع اظهارنامه مالیاتی، یکی از تکالیفی است که مودیان باید در موقعیت‌های گوناگون آن را انجام دهند. چه در زمان به نام زدن اموال متوفی یا انجام تکالیف مالیاتی، شما موظف هستید تا انواع اظهارنامه مالیاتی مرتبط به این موضوعات را تکمیل و ارسال کنید. حال با ما همراه باشید تا به معرفی این نوع سند و مدل‌های مختلف آن بپردازیم و با برخی قوانین مرتبط با آن، آشنا شویم.
آشنایی با اظهارنامه مالیاتی
اگر یک مودی مالیاتی باشید، حتما با کلید واژه‌ای به نام “اظهارنامه مالیاتی” آشنا هستید. این سند، یکی از مهم‌ترین مدارکی است که تمام مودیان باید آن را به صورت سالیانه برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. البته کسانی که تحت نظارت یک کارفرما کار می‌کنند و مالیات حقوق خود را از طریق وی پرداخت می‌نمایند، نیازی به انجام این کار ندارند. در حقیقت، افرادی که با اظهارنامه مالیاتی سروکار دارند، عبارتند از:
- شرکت‌ها و اشخاص حقوقی.
- اشخاص حقیقی که صاحب کسب‌و‌کار بوده و دارای کد مالیاتی هستند.
- اشخاص حقیقی که خویش فرما هستند.
اظهارنامه مالیاتی را می‌توان کارنامه فعالیت‌های مالی هر شخص در طول سال مالی گذشته دانست. در این سند که برای سازمان امور مالیاتی ارسال می‌کنید، میزان کل فروش شما به همراه دیگر اطلاعات مانند ترازنامه، سود و زیان، هزینه‌های قابل قبول مالیاتی، اقلام معاف از مالیات و غیره درج می‌شوند. سپس سازمان امور مالیاتی با توجه به حجم فروش درج شده، بررسی اطلاعات توسط ممیز و ضرایب مالیاتی، نسبت به تعیین مالیات براساس این سند اقدام می‌کند.
قبل از به وجود آمدن سامانه مودیان، ارائه اظهارنامه به صورت دستی و کاغذی به سازمان امور مالیاتی انجام می‌شد. پس از تحول قوانین مالیاتی که در دهه اخیر ایجاد شد، شاهد آن بودیم که از ابتدای سال 1391، مودیان می‌بایست با مراجعه به سامانه مودیان، نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه الکترونیکی اقدام کنند.
با این مقدمه، حال با ما باشید تا راجع به انواع اظهارنامه مالیاتی صحبت کنیم.
انواع اظهارنامه مالیاتی چیست؟
در ایران بیش از 10 نوع مالیات تعریف شده‌اند. با توجه به این موضوع و براساس نوع کسب‌و‌کار و اهداف مالیات، می‌توان مدل‌های مختلفی از انواع اظهارنامه مالیاتی را تعریف کرد که عبارتند از:
- اظهارنامه مالیاتی عملکرد اشخاص حقیقی: در این حالت، کسانی که به عنوان صاحب کسب‌و‌کار یا خویش فرما درآمدی دارند، می‌بایست سالانه برای ارسال اظهارنامه عملکرد در خردادماه اقدام کنند. این افراد می‌توانند اظهارنامه مالیاتی خود را در 3 حالت ارسال نمایند. اولین مدل، اظهارنامه مالیاتی عملکرد است که می‌بایست توسط ممیز و سازمان بررسی شود. دومین مورد، فرم تبصره صد می‌باشد که می‌توانید آن را با توجه به داده‌های سازمان از دستگاه‌های پرداخت خود، ارسال نمایید. در این حالت نیازی به رسیدگی توسط ممیز وجود ندارد. همچنین نوع دیگری از انواع اظهارنامه مالیاتی ایجاد شده که پس از فراهم شدن امکان ارسال صورتحساب، داده‌های دقیق‌تری دارند. این مدل از انواع اظهارنامه مشاغل با عنوان اظهارنامه پیش فرض شناخته می‌شوند.
- اظهارنامه اشخاص حقوقی: شرکت‌ها و اشخاص حقوقی، اظهارنامه جداگانه‌ای ارسال می‌کنند. این نوع سند در زمان ارسال و محتویاتی که باید برای سازمان ارائه کند، دارای تفاوت‌هایی می‌باشد. مثلا می‌توان به صورت سود و زیان، ترازنامه و تمامی قراردادهای ثبت شده برای شرکت‌های پیمانکاری اشاره نمود.
- اظهارنامه مالیات ارزش افزوده: مورد دیگر از انواع اظهارنامه مالیاتی که بسیار مهم است و جرائم سنگینی برای آن تعریف شده، اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده می‌باشد. این نوع اظهارنامه مالیاتی برای صاحبین کسب‌و‌کارها و افرادی است که شامل قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند. همچنین می‌توان آن را از انواع اظهارنامه حقوقی برای شرکت‌های مشمول در این قانون دانست.
- اظهارنامه مالیات بر ارث: زمانی که بخواهید برای به نام زدن دارایی فوت شدگان اقدام کنید، یکی از مراحل مهم برای انجام این کار، پرداخت مالیات بر ارث است. انجام این کار با ارسال اظهارنامه مربوطه انجام می‌گردد. در این حالت شما باید برای تمام اموالی که از متوفی به شما ارث رسیده، اظهارنامه‌ای را تنظیم کرده و ارسال کنید.
- اظهارنامه مالیات املاک و مستغلات: مدل دیگری از انواع اظهارنامه مالیاتی که بیشتر، صاحبین املاک با آن سروکار دارند، اظهارنامه مالیات املاک و مستغلات است. در این حالت زمانی که از یک حد مجاز برای درآمد از طریق اجاره املاک فراتر بروید، باید مالیات آن را پرداخت کنید. (حد مجاز در انتهای مقاله ذکر شده است)
دیگر انواع اظهارنامه‌های مالیاتی
همچنین از دیگر انواع اظهارنامه مالیاتی که تعریف شده‌اند، می‌توان به موارد زیر نیز اشاره نمود که عبارتند از:
- اظهارنامه مالیاتی مشاغل مرتبط به خودرو.
- اظهارنامه مالیاتی انحلال شرکت: این مدل اظهارنامه برای کسانی است که قصد تعطیل کردن شرکت خود را دارند. در این حالت، شرکت باید ابتدا با ذکر سود و زیان خود براساس ماده 114 و 116 ق.م.م، مالیات را پرداخت کرده و سپس برای ادامه فرآیند انحلال شرکت اقدام کند.
- اظهارنامه مالیاتی نذر و وقف: در این حالت براساس ماده 39 ق.م.م، 3 ماه زمان داده شده است تا مالیات مرتبط به مواردی همچون وقف، حبس و نذر، با ارسال اظهارنامه آن پرداخت گردد.
- اظهارنامه درآمد اتفاقی: برخی اوقات، اموالی به صورت اتفاقی مانند قرعه کشی به ما می‌رسد. در این حالت می‌بایست مالیات آن به عنوان درآمدی که حاصل شده است، براساس ماده 126 ق.م.م پرداخت گردد.
قوانین مرتبط به اظهارنامه های مالیاتی
برای آنکه به صورت کامل با انواع اظهارنامه مالیاتی آشنا شوید، می‌خواهیم برخی قوانین مرتبط به این اسناد را نیز برای شما بازگو کنیم. در این خصوص می‌توان گفت:
- زمان ارسال اظهارنامه مالیات اشخاص حقوقی، تا 4 ماه پس از اتمام سال مالی است.
- ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده در طول سال، 4 بار انجام می‌شود. مودی باید هر بار تا 15 روز پس از اتمام هر فصل، این اظهارنامه را ارسال کند.
- با توجه به قوانین اظهارنامه مالیاتی، عدم ارسال این سند معادل 10% از مالیات تعلق گرفته، جریمه به همراه خواهد داشت. همچنین تاخیر در ارسال، جریمه‌ای معادل 30% مالیات معوق را دارد.
- حد مجاز درآمد از اجاره املاک (موضوع ماده 57 ق.م.م) با توجه به قانون بودجه سال 1403، مبلغ 75 میلیون تومان است.
- اظهارنامه درآمد اتفاقی باید از تاریخ تحصیل درآمد ارسال گردد.
شما کاربران می‌توانید برای مطالعه قوانین مرتبط به انواع اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی، قانون مالیات‌های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده (مصوب 1400) را مطالعه نمایید.
